Trend
Trend jest to tendencja, jaką ostatnio widać na wykresie, kierunek w którym zmierza rynek. Podczas analizy wykresów łatwo zauważyć, że cena nie porusza się w linii prostej. Ruchy instrumentów składają się z następujących po sobie fal tworząc nowe wierzchołki oraz dołki.
Wyróżniamy 3 rodzaje trendu:
- Wzrostowy
- Spadkowy
- Boczny
- konsolidacja
Jak najłatwiej zidentyfikować trend?
Trend wzrostowy składa się z coraz wyżej położonych szczytów HH (Higher High) oraz coraz wyżej położonych dołków HL (Higher Low). Każdy nowo utworzony dołek w trendzie wzrostowym daje okazję do kupna instrumentu. Zlecenie obronne SL (Stop Loss) można ustawić kilka pipsów poniżej utworzonego dołka, a zlecenie TP (Take Profit) na wyznaczonej linii oporu z wyższej ramy czasowej.
Trend spadkowy zbudowany jest z coraz niżej położonych dołków LL (Lower Low) oraz z coraz niżej położonych szczytów LH (Lower High). Podobnie jak w trendzie wzrostowym, trend spadkowy daje okazję do zawarcia transakcji z tą różnicą, że jeżeli inwestujemy zgodnie z trendem, wykonujemy transakcję sprzedaży. Stop Loss można ustawić kilka pipsów powyżej LH, a zyski realizować przy linii wsparcia wyznaczonej na podstawie danych historycznych.
Klasyczna analiza techniczna wskazuje możliwość użycia standardowej linii trendu. Poprawne wyznaczenie linii trendu polega na eksperymentowaniu na danych historycznych. Czasami linię trendu, która na początku wyglądała na prawidłową, należy wyznaczyć na nowo. Do poprawnego wyznaczenia linii potrzebne są przynajmniej dwa dołki dla linii trendu wzrostowego, bądź dwa wierzchołki w przypadku trendu spadkowego. Kolejnym ważnym etapem jest potwierdzenie linii trendu przez rynek, który powinien zaakceptować wyznaczony poziom odbijając się od niego.
Linię trendu wzrostowego rysujemy po coraz wyższych dołkach HL.
Linię trendu spadkowego rysujemy po coraz niżej położonych wierzchołkach LH.
W sytuacji, kiedy na rynku nie można jasno zdefiniować trendu wzrostowego ani spadkowego, cena prawdopodobnie wykonuje ruch boczny zwany konsolidacją bądź korektą czasu. Konsolidacja to nic innego jak ruch boczny ceny pomiędzy poziomami wsparcia i oporu. Zgodnie z Price Action cena nie robi nowych wierzchołków ani dołków, obserwujemy przystanek przed kolejną falą wzrostów lub spadków. Jak najprościej zdefiniować konsolidację? Jest to ruch boczny pozostający w granicach ostatnich szczytów/dołków, które zaobserwowaliśmy na wykresie. Konsolidację można określić formacją prostokąta, zbudowaną przez poziom wsparcia i oporu. Zarówno kupujący jak i sprzedający, przez dany okres, poruszają się w wąskim zakresie ceny, a kurs nie wykonuje nowych dołków ani wierzchołków. Zatem, jak długo może trwać konsolidacja? Aby zakończyć okres konsolidacji, cena musi wyjść poza zaznaczony zakres, kształtując nowy szczyt lub nowy dołek.
2. Poziomy wsparcia i oporu
Są to jedne z najważniejszych pojęć w analizie technicznej. Mogą być definiowane, jako poziom lub jako strefa, gdzie dochodzi do silnej reakcji ceny. Wsparcie to miejsce gdzie cena w przeszłości broniła przed dalszym spadkiem cen. Analogicznie opór, to miejsce gdzie cena w przeszłości broniła przed dalszym wzrostem cen. Należy pamiętać o tym, że przebite wsparcie staje się oporem, a przebity opór zamienia się we wsparcie – zgodnie z zasadą zmiany biegunów. To właśnie w tych miejscach profesjonalni traderzy zajmują swoje pozycje na rynku. Poniżej przedstawione zostało to graficznie:
Wsparcia i opory to nie tylko poziome linie lub strefy ale mogą być nimi również linie trendu, kanały trendu, poziomy fibonaciego, lub średnie.
Na zdjęciu powyżej przedstawiony został wykres czterogodzinny pary walutowej GBPUSD. Strzałkami czerwonymi zostały zaznaczone miejsca gdzie cena reaguje na wsparciu, a strzałkami niebieskimi miejsca, gdzie cena reagowała na oporach. Poprowadzona została również linia trendu spadkowego. Proszę zwrócić uwagę, jak wsparcie zmienia się w opór i na odwrót. To tyczy się również linii trendu. Przebicie jej od dołu, czyni ją miejscem potencjalnego wsparcia.
3. Budowa formacji głowy z ramionami
Jest to jedna z najskuteczniejszych formacji cenowych. Powstaje zarówno na końcu trendu wzrostowego jak i spadkowego. Cechą charakterystyczną jest ułożenie kolejnych szczytów i dołków. Na schemacie powyżej wskazano wzorcową formację Głowy i Ramion. Głowa jest najwyższym punktem formacji, lewe oraz prawe ramie powinny ukształtować się na podobnym poziomie cenowym. Każde odchylenie w jedną bądź drugą stronę powoduje, że formacja może zostać niedostrzeżona przez rynek. Linia szyi jest poziomem łączącym dołki następujące przed i po ukształtowaniu się głowy. Linia ta w najlepszym przypadku jest linią poziomą, jednak tutaj nie ma aż takich restrykcyjnych warunków. Często zdarza się, że jest nachylona ku górze, rzadziej w dół.
Wysokość formacji określana jest jako odległość głowy od linii szyi. Wartość ta służy do konstruowania zasięgu formacji.
W przypadku rynku akcji bądź kontraktów terminowych gdzie podawany jest wolumen lub liczba otwartych pozycji powinno szukać się potwierdzenia w tych danych. Kolejne szczyty formacji – lewe ramię, głowa oraz prawe ramię powinny być kształtowane przy coraz niższych wolumenach. Natomiast wybicie z linii szyi zazwyczaj zostaje potwierdzone znacznym wzrostem wolumenu.
Kliny:
Kliny należą do grupy formacji kontynuacji trendu. Okres ich kształtowania jest różny od dwóch, trzech tygodni do np. dwóch miesięcy. Kształt formacji wyznaczają dwie zbieżne linie przypominające kształtem formacje trójkątów, z tą różnicą, że obie linie są nachylone w tym samym kierunku, jednak przeciwnie do poprzedzającego trendu. Utrzymujący się pierwotnie na wysokim poziomie wolumen obrotów, zazwyczaj maleje od momentu wejścia w formację. Ponownie silny wzrost aktywności powinien towarzyszyć wybiciu. Kliny zazwyczaj pojawiają się w połowie silnych ruchów cenowych, stąd zasięg wzrostu wyznacza wysokość poprzedzającej fali mierzona od punktu wybicia z formacji.
Formacje flagi i chorągiewki – dwie formacje analizy technicznej oznaczające kontynuacje trendu na wykresie cenowym. Poprzedzone są one zawsze silnym ruchem w kierunku obowiązującego trendu, po czym następuje chwilowe jego zatrzymanie. W trakcje tworzenia się formacji flagi lub chorągiewki wolumen gwałtownie spada, a potem w momencie wybicia oznaczającego kontynuację trendu rośnie.
Flaga składa się z równoległoboku lekko pochylonego w przeciwnym do trendu kierunku, co widać na rysunku a. Chorągiewka natomiast (rysunek b) przypomina trójkąt symetryczny położony poziomo. Są to formacje krótkoterminowe, co oznacza, że kształtują się w okresie od jednego do trzech tygodni. Poprzedzone są silnym krótkotrwałym ruchem w kierunku trendu. Ruch ten nazywany jest masztem. Obejmuje on obszar od przebicia istotnego poziomu oporu (w przypadku trendu wzrostowego) do samej flagi lub chorągiewki. Formacje te zwykle formują się w połowie całego ruchu cenowego, co oznacza, że zasięg wybicia można zmierzyć za pomocą długości masztu przyłożonej w miejsce wybicia.
Podobnie jak w przypadku wszystkich innych formacji zarówno formowanie się ich jak i wybicia potwierdzane są za pomocą wolumenu. Na rysunku przedstawiony jest on w formie histogramu na dole rysunku. Linie 1, 2, 3 na histogramie pokazują silne wzrosty i spadki wolumenu w trakcie tworzenia się obu formacji.
Przy ocenie poprawności flagi należy pamiętać że:
- formacja powinna wystąpić po prawie pionowym ruchu cen (bez większych korekt)vcbvbcvb
- wolumen powinien bardzo wyraźnie maleć podczas kształtowania się formacji
- wybicie powinno nastąpić w czasie krótszym niż 4 tygodnie od początku formacji – formacje dłuższe niż 3 tygodnie są już podejrzane (początek formacji został oznaczony na rysunku literą P, koniec literą K)
- podczas wybicia w górę wolumen obrotów powinien wyraźnie wzrosnąć.
Formacja podwójnego szczytu:
Należy ona do formacji odwrócenia trendu. Składa się ona z dwóch szczytów, przy czym test ostatniego szczytu powinien odbywać się przy zmniejszonych obrotach co stanowić może kolejne potwierdzenie kształtowania się formacji.
W Analizie Technicznej można się spotkać również z potrójnymi szczytami. Kolejne podejście pod lokalny szczyt i odbicie się od niego może świadczyć, że byki nie mają siły i determinacji do kontynuacji zwyżek i prawdopodobne jest odwrócenie trendu na spadkowy. Zakres wybicia jaki występuje przy tej formacji ma zasięg równy co najmniej długości „x” zaznaczonej na rysunku.
Podczas kształtowania się formacji należy zwrócić uwagę na punkty zwrotne jak np. dijście wykresu do kolejnego szczytu, gdyż jego przebicie może zanegować formację i rynek będzie kontynuował zwyżki
4. Formacje świecowe
Formacje świecowe są jednym ze skuteczniejszych narzędzi analizy technicznej. Mają zastosowanie na wszystkich interwałach – im wyższy tym większe znaczenie danej formacji. Pokazują one sentyment jaki występuje na rynku, jest to doskonałe narzędzie zarówno dla początkujących jak i profesjonalnych inwestorów. Formacje świecowe sygnalizują moment zawarcia transakcji – jeśli znane jest już miejsce gdzie szukano potwierdzenia w postaci zmiany układu sił na rynku.
Pin Bar:
Jest to świeca zapowiadająca zmienę obecnej tendencji. Charakteryzuje się małym korpusem i długim cieniem (minimum 3 razy większym od korpusu). Może być to świeca wzrostowa (biała), lub spadkowa (czarna). W moim codziennym tradingu nie przywiązuje nadmiernie uwagi do jej koloru. Jeżeli pojawia się w odpowiednim miejscu i czasie, to podejmuję decyzję o wjesciu w pozycję. Jest wiele technik zagrywania na tą świecę, można je znaleźć w wielu oparcowaniach w internecie i w dostępnej literaturze.
Outside bar:
Jest to dwuświecowa formacja bardzo popularna w użyciu wśród traderów. W impulsie wzrostowym jest to formacja objęcia hossy na wsparciu, a w impulsie spadkowym jest to formacja objęcia bessy na oporze. Objęcie hossy jest formacją zapowiadającą możliwe wzrosty i składa się w pierwszej kolejności ze świecy białej, a później czarnej. Natomiast objęcie bessy jest przeciwieństwem objęcia hossy. Poniżej graficzne przedstawienie tych formacji. Pamiętajcie, że rynek Forex to nie apteka i dopuszczam możliwość zagrywania bez występowania luki cenowej:
Gwizada poranna i gwiazda wieczorna:
Są to silne formacje trzyświecowe. Gwiazda poranna jest formacją odwrocenia trendu spadkowego, natomiast gwiazda wieczorna formacją odwrócenia trendu wzrostowego. Pierwsza świeca w tych formacjach jest silną świecą kontynuacji trendu. Druga świeca powinna się otworzyć luką w dół, w przypadku gwiazdy porannej i luką w górę w przypadku gwiazdy wieczornej. Jak już wcześniej wspominałem, dopuszczam sytuację kiedy ta luka nie powstaje. Na tej świecy cena zamyka się małym korpusem (jeżeli jest to świeca doji lub pin bar oznaczający zmianę trendu, wtedy sygnał jest jeszcze mocniejszy). Kolejna świeca jest świecą, która podąża w przeciwnym kierunku, niż pierwsza świeca całej formacji i zamyka się minimum w jej 50 %-tach. Poniżej graficzne przedstawienie tych formacji:
Formacja przenikania:
Jest słabszą wersją objęcia bessy pojawia się po zakończeniu trendu, bądź korekty na dołkach w trendzie wzrostowym. Pierwsze ze świec formacji jest czarna, co przekonuje o kontynuacji spadków, jednak kolejna otwiera się ( na giełdzie), poniżej pierwszej, a następnie cena podąża w kierunku północnym zamykając się powyżej poziomu 50% pierwszej świecy. Im świeca wchodzi wgłąb pierwszej tym ma silniejszą wymowę; połączone świece tworzą młota.
Zasłona ciemnej chmury:
Formacja występuje na końcu korekty wzrostowej, gdzie po silnej białej świecy świadczącej o dominacji byków, pojawia się czarna. Druga świecy musi objąć minimum 50% korpusu pierwszej świecy. W przypadku giełdy – zwykle przy drugiej świecy występuje luka, która pokazuje chęć kontynuacji wzrostów. Po połączeniu świec otrzymuje spadającą gwiazdę – formacja ma słabszą wymowę niż objęcie bessy.
